در باب قرن بیستم در گفت و گو با تیموتی اسنایدر - در واقع...- مشاهدات-8

تونی جات یکی از مهم‌ترین تاریخ‌نگاران و تحلیل‌گرانِ جریان‌های سیاسی در چند دهه‌ی اخیر بود که کمی دیر به مخاطب ایرانی معرفی شد.
او در این گفت‌و‌گوی بلند با اسنایدر (که خوشبختانه برخی از آثارش، از جمله در برابر استبداد، به فارسی درآمده و توفیق داشته)، قصه‌ی ظهورها و سقوط‌ها را می‌گوید.
از جهان در اواخر قرن نوزدهم آغاز می‌کند تا اوایل قرن بیستم. از مارکسیسم می‌گوید، از مسئله‌ی یهود و البته لیبرال‌های غربی؛ از جهانی که پس از جنگ جهانی دوم مدام در حال تجربه-ی اتفاقاتی تکان‌دهنده است.
به قول اسنایدر، جات انواع فرقه‌ها و ایسم‌ها را درک کرده. مانند تاریخ اروپا، او نیز رنگِ انواع باورها و بعد حتی ضدیت با آن‌ها را بر خود دارد. او می‌نویسد: «پلورالیسم یعنی قبول واقعیتِ اخلاقیِ انواع مختلف حقیقت...» این، ایده‌ی نهفته در این کتابِ از‌یادنرفتنی است.
کتابی که در آن هر حقیقتی می‌تواند به ضد خودش تبدیل شود؛ چنان‌چه تونی جات آن را روایت می‌کند و اسنایدر به آن می‌افزاید. این کتاب، قصه‌ی تشکیل و انهدامِ مدام تاریخ است.