عظمت نبوغ زندگی پرشور بالزاک

فقط پنجاه‌ویک سال زندگی، ولی خلق مجموعه آثاری که بنا به گفته‌ای اگر پاریس ویران شود، پایتخت فرانسۀ قرن نوزدهم را به یاری‌شان می‌توان از نو بنا کرد، آفریدن بیش از نود رمان و مجموعه داستان، صد قصه، به‌اضافۀ چندین اثر با نام‌های مستعار و بالاخره تأسیس و ادارۀ چند نشریه‌، برای زندگی چنین کوتاهی، کاری عظیم است. این‌ها از ویژگی‌های خالق مجموعه آثاری است که «کمدی انسانی» را پدید می‌آورند.

اونوره دو بالزاک، در کنار این تلاش مرد‌افکن، زندگی پرشور و پرماجرایی هم داشته است. لئون تورن در این اثر که به‌راحتی رمانی خوانده می‌شود، به جزء‌جزء زندگی نابغه‌ای می‌پردازد که اوگوست رودن خواسته است عظمت او را در قالب سنگی بنمایاند، و به‌رغم گذشت بیش از دوونیم سده از مرگش، هنوز نه‌تنها در زادگاهش بلکه در بسیاری از خطه‌های جهان امروز نویسنده‌ای کلاسیک و دارای «عظمت نبوغ» شناخته می‌شود.

او اندیشمندی بود که به‌گفته ویکتور هوگو: «یکی از نخستین کسان در میان بزرگ‌ترین‌ها، یکی از بلندپایه‌ترین در میان بهترین‌ها بود.» و به داوری لامارتین: «او همه‌چیز را در خود داشت، عظمت نبوغ و عظمت روحی را …» به نظر بلز ساندرارس بدعت‌گذار: «بالزاک فقط پیشتاز نیست، بلکه خالق دنیایی نو است. ازاین‌روست که هر نویسندۀ جوانی باید از طریق او گذر کند …»