آشنایی با هنر دقیق خواندن مجموعه تفکر نقاد شماره 11

خواندن نوعی کار فکری است. و کار فکری مستلزم آمادگی برا پشتکار به خرج دادن در مواجهه با مسائل پیچیده است. اما شاید از آن مهم تر این است که بدانید کار فکری اساساً یعنی چه-چیزی که خیلی از خوانندگان (از جمله دانش آموزان و دانشجویان) توجهی به آن ندارند. اگر بدون اینکه بدانید خواندن درست یعنی چه فقط یاد گرفته اید «بخوانید»، در واقع بد خواندن را آموخته اید. به همین دلیل است که خواندن برای اغلب دانش آموزان کاری است منفعلانه. انگار تصورشان از خواندن چنین چیزی است: چشمت را از راست به چپ روی متن حرکت می دهی و خط به خط پیش می روی تا به نوعی، به شکلی نامعلوم، معناها خود به خود و بی هیچ تلاشی وارد ذهن بشود.
ما در حین خواندن کلمات را به معنا ترجمه می کنیم. نویسنده هم پیش تر همین کار را کرده: اندیشه ها و تجربه هایش را به کلام ترجمه کرده. کاری که ما باید بکنیم این است که همین کلمه ها را بخوانیم و از نو ترجمه شان کنیم به معناهایی که نویسنده در اصل در نظر داشته. منتها بر مبنا و به کمکِ اندیشه ها و تجربه های خودمان. ترجمه ی دقیق کلمات به معناهای مورد نظر نویسنده آمیزه ای است از تحلیلگری و سنجشگری و خلاقیت. و «هنر دقیق خواندن » یعنی همین: استخراج و دورنی سازی آگاهانه ی معناهای مهمِ نهفته در متن، و راه یافتن به ذهنیت نویسنده.
این کتاب در دو بخش تنظیم شده است: بخش اول، بخش نظری، دربردارنده ی مبانی، مفاهیم، و توضیح «هنر دقیق خوانی» از منظر تفکر انتقادی و پنج مرحله ی کلی برای خواندن دقیق انواع متن هاست؛ اعم از متون درسی،مطالب روزنامه ها، متون ادبی و غیره. در بخش دوم، بخش علمی، برگزیده هایی از چند متن آمده شامل اندیشه هایی که به گمان نویسندگان «ارزش دقیق خواندن را دارند»، و آنگاه نحوه ی دقیق خوانی در عمل نشان داده شده است. این متن ها عبارتند از: اعلامیه ی استقبال آمریکا (توماس جفرسن و دیگران)، نافرمانی مدنی (هنری دیوید ثورو)، آمریکایی قرن نوزدهم (هنری استیل کاماگر)، هنر عشق ورزیدن (اریک فروم)، باورهای نیندیشیده (مارک تواین)، طغیان توده ها (خوزه ارتگا ئی گاست)، مرید راستین (اریک هوفر) و مفهوم آموزش (جان هنری نیومن)