روایت ایرانی جامعه شناسی دین

جامعه‌شناسی دین از رشته‌های مهم دین‌پژوهی است که می‌کوشد تأثیرات متقابل دین و پدیده‌های اجتماعی را به‌نحو تجربی مورد بررسی قرار دهد. کتاب روایت ایرانی جامعه‌شناسی دین محصول بیش از دو دهه مطالعه و تحقیق دربارة دین و نیز سال‌ها تدریس درس جامعه‌شناسی دین در دانشگاه‌های مختلف است. نویسنده در نگارش روایت ایرانی جامعه‌شناسی دین، آثار غربی جامعه‌شناسی دین را ملاک نگارش کتاب قرار نداده است بلکه با توجه به تجربه‌های شخصی خود در تدریس، تحقیق، و گفت‌وگوها و مناظره‌های مختلف با صاحب‌نظران دانشگاهی و حوزوی کوشیده است کتابی برای مخاطب ایرانی بنویسد. بنابراین، برخی مضامین و موضوعات و عناوین نظیر اسطوره، اید‌ئولوژی، و دوگانه‌های جامعه‌شناسی دین (در جلد نخست کتاب) به‌مثابه سر فصل مورد توجه قرار گرفته است که در آثار مشابه خارجی از آن‌ها سخنی به‌میان نمی‌آید. در واقع، مهم‌ترین راهنمای نگارش جلد نخست کتاب، تجربه‌های زیستة نویسنده و نیز گفت‌وگوها و بحث‌های مداوم نگارنده با دانشجویان در کلاس‌های جامعه‌شناسی دین در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری بوده است. طرح جلد نخست کتاب مبتنی بر ایدة نظام‌ فرهنگی تام و تمایز میان انواع این نظام‌ها است. علاوه بر طرح کتاب، نوع صورت‌بندی و محتوای بسیاری از فصول نیز به رغم بهره‌گیری نویسنده از آرای متفکران غربی، اختصاص به خود وی دارد و انعکاس‌دهندة اندیشه‌ها و نظرات وی است. نویسنده معتقد است علم جامعه‌شناسی و به‌تبع آن رشتة جامعه‌شناسی دین، از جهت تجربة زیستة مولدان آن، از جهت واقعیت زمینه‌مند مورد بحث در آن، و از جهت کلیت فرایند تولید آن، امری بومی است. این هر سه مورد در شکل‌گیری این کتاب نیز صادق است. جلد نخست این کتاب به مباحث مبنایی رشتة جامعه‌شناسی دین می‌پردازد و می‌کوشد دانشجویان جامعه‌شناسی و دیگر مخاطبان را با این رشته و نیز با برخی از مهم‌ترین مباحث، پرسش‌ها، موضوعات، و بینش‌های جامعه‌شناسانه در باب دین آشنا سازد و مقدمات و پیش‌نیازهای ورود به مطالعة جامعه‌شناختی دین را معرفی و عرضه نماید.