خاطرات و مبارزات محمد دیهیم - روزنامه نگار و نماینده پنج دوره مجلس شورای ملی

محمد دیهیم (1387-1289)، زادۀ تبریز، معلم، نویسنده، روزنامه‌نگار، سیاست‌مدار، مورخ، فعال فرهنگی و سیاسی و فرزند دوران مشروطیتِ تبریز است. دیهیم تحصیلات ابتدایی را در تبریز و متوسطه را در دبیرستان مروی تهران گذراند. پس از اخذ دیپلم به تبریز بازگشت و از سال 1310 به‌عنوان دبیر به تدریس پرداخت.
در سال 1320، در بحبوحۀ جنگ جهانی دوم که تبریز به اشغال قوای شوروی درآمد و نان کمیاب شد، دیهیم مشکل نان تبریز را در کمترین زمان حل کرد. فعالیت‌های حزبی دیهیم از سال 1323 با عضویت در جمعیت فداکاران آغاز شد. پس‌ازآن روزنامۀ آذربادگان را که خط‌مشیِ ضدانگلیسی و ضدکمونسیتی داشت،‌ منتشر نمود و به‌دنبال آن‌هم انجمن‌های دوست‌یابی، انجمن ادبی دانشوران و انجمن ادبی آذربادگان را تأسیس کرد. دیهیم از سال 1321 تا 1328 مدیر شرکت چاپ بود و در سال 1354 نیز چاپخانۀ آذربادگان را تأسیس کرد.
محمد دیهیم، در پنج دوره، نمایندۀ تبریز در مجلس شورای ملی بود و از نمایندگان مردمی و فعال آذربایجان به‌شمار می‌رفت و نظر او در بسیاری انتصابات تعیین‌کننده بود.
ازجمله اقدامات دیهیم می‌توان به احداث جادۀ تبریز به تهران، جادۀ کمربندی تبریز، ساخت دبیرستان‌های منصور، باقرخان و … گسترش دانشگاه تبریز، احداث راه قره‌کلیسا و ساخت درمانگاه شبستر اشاره کرد.
محمد دیهیم بااینکه ملی شدن صنعت نفت را بزرگ‌ترین خدمت مجلس شورای ملی می‌دانست، اما اعتقاد داشت که دکتر مصدق با سیاست منفی‌بافی نخواهد توانست ملی شدن نفت را به نتیجۀ نهایی برساند و از طرفی به‌شدت نگران گسترش گروه‌های وابستۀ کمونیستی و خطرات آن در دوران ایشان بود.